Streszczenie: definicja, zastosowania i przykłady

Definicja streszczenia

Streszczenie odnosi się do dowolnego tekstu i w każdym przypadku polega na przedstawieniu istoty pracy w maksymalnie skróconej formie. Bardzo często jest pierwszym kontaktem czytelnika z konkretną pracą lub opracowaniem. Ma w związku z tym prezentować najważniejsze informacje i zachęcać do sięgnięcia po całość tekstu.

Streszczenie pracy licencjackiej, jak i streszczenie pracy magisterskiej, powinno charakteryzować się długością w zakresie od 100 do 300 słów. Powinno w skondensowanej postaci przedstawiać cel badań, wykorzystane metody badawcze, uzyskane wyniki i wnioski płynące z opracowania naukowego. Zawierające kompleksowe informacje pozwala czytelnikowi zdecydować, czy sięgnąć po całość raportu naukowego, pracy dyplomowej, artykułu lub innej formy opracowania.

Różnice między streszczeniem a abstraktem

Choć streszczenie i abstrakt bywają używane zamiennie, to jednak różnią się od siebie. Abstrakt to krótki opis zawartości dokumentu naukowego, który zazwyczaj pojawia się na początku artykułów badawczych. Jego zadaniem jest przedstawienie:

• celu,
• metodologii,
• wyników badań

w skondensowanej formie. Streszczenie natomiast skupia się na głównych punktach i wnioskach tekstu, często pomijając szczegóły metodologiczne. W praktyce streszczenie jest bardziej uniwersalne i może być stosowane w różnych kontekstach, podczas gdy abstrakt jest specyficzny dla środowiska naukowego. To subtelna, ale istotna różnica.

Jakie są główne cechy i cele streszczenia?

Cechy streszczenia to:

• Zwięzłość – streszczenie powinno być krótkie, ale treściwe;
• Jasność – informacje muszą być przedstawione w sposób zrozumiały;
• Precyzja – należy skupić się na najważniejszych informacjach.

Celem streszczenia jest nie tylko przekazanie istotnych informacji, ale też zachęcenie do zapoznania się z pełnym tekstem. W edukacji streszczenia pomagają uczniom i studentom szybko przyswajać wiedzę, a w biznesie umożliwiają efektywną komunikację i podejmowanie decyzji na podstawie zwięzłych raportów. Krótko mówiąc, streszczenia to narzędzie, które oszczędza czas i ułatwia życie.

Terminy gonią i jesteś już zmęczony/a szukaniem błędów w swoim tekście?

Chcesz już mieć czas dla siebie i bez zmartwień móc w spokoju spotkać się ze znajomymi?

Skorzystaj z pomocy naszego specjalisty

Jak prawidłowo napisać streszczenie?

Tworzenie streszczenia to prawdziwa sztuka, która wymaga umiejętności wyłuskania najważniejszych elementów tekstu i przedstawienia ich w skondensowanej formie. Kluczowe jest skupienie się na esencji informacji, aby ułatwić zrozumienie treści i efektywnie przekazać ją innym. 

Co powinno zawierać streszczenie?

Streszczenie musi zawierać najistotniejsze informacje, które pozwolą zrozumieć główne założenia tekstu. Przede wszystkim uwzględnij:

• temat – o czym jest tekst;
• cel – co autor chce osiągnąć;
• kluczowe wnioski – najważniejsze rezultaty lub konkluzje.

Ważne, aby streszczenie było zwięzłe, ale jednocześnie na tyle kompletne, by czytelnik mógł pojąć istotę tekstu bez konieczności sięgania po pełną wersję. Unikaj zbędnych szczegółów, które mogą rozpraszać uwagę.

Pamiętaj również o obiektywizmie – streszczenie powinno być neutralne, oparte na faktach, bez wprowadzania osobistych opinii. Dzięki temu będzie uniwersalne i przydatne zarówno w edukacji, jak i w biznesie.

Streszczenie jak napisać?

1. Najpierw przeczytaj cały tekst, aby dobrze zrozumieć jego główną ideę i kluczowe punkty.
2. Wyodrębnij najważniejsze informacje, które powinny znaleźć się w streszczeniu.
3. Stwórz pierwszą wersję, koncentrując się na zwięzłości i klarowności przekazu.
4. Przeanalizuj wstępną wersję i usuń zbędne szczegóły, które mogą rozpraszać czytelnika.
5. Na koniec przeczytaj streszczenie ponownie, upewniając się, że jest spójne i zawiera wszystkie kluczowe informacje.

Pamiętaj, streszczenie powinno być na tyle krótkie, by nie zniechęcać odbiorcy, ale jednocześnie na tyle szczegółowe, by przekazać istotę tekstu.

Częste błędy przy pisaniu streszczenia

Podczas pisania streszczenia łatwo o kilka typowych błędów, które mogą wpłynąć na jego skuteczność. Oto najczęstsze z nich:

• Nadmierna szczegółowość – streszczenie staje się zbyt długie i traci na zwięzłości.
• Pomijanie kluczowych informacji – czytelnik nie zrozumie w pełni tekstu.
• Wprowadzanie osobistych opinii – streszczenie powinno być obiektywne i oparte wyłącznie na faktach.
• Brak spójności i logicznego układu – utrudnia odbiorcy zrozumienie głównych punktów tekstu.

Aby uniknąć tych pułapek, warto dokładnie przeanalizować streszczenie przed jego finalizacją, upewniając się, że jest zwięzłe, klarowne i zawiera wszystkie niezbędne informacje.

Podział streszczeń

W nauce wyróżnia się wiele rodzajów streszczeń ze względu na swoją długość, dokładność, jak i rodzaj pracy, do której się odnoszą. Wielu badaczy na swój sposób odnosi się do kwestii streszczeń i przedstawia własne podziały.

Podział streszczeń ze względu na rodzaj treści pierwotnych obejmuje:

• Streszczenia literackie – są syntetyczną reprodukcją treści utworu, w których zachowany jest porządek czasowy oraz przyczynowo-skutkowy. Dotyczą popularnych streszczeń książek z obszaru prozy i wszelkich dłuższych form tekstowych.
• Streszczenia naukowe – odnoszą się do prac dyplomowych, artykułów naukowych i wielu innych form. Tego rodzaju streszczenia powinny odtwarzać strukturę i przekazywać najistotniejsze informacje z konkretnej pracy, aby stworzyć sensowną i zamkniętą pracę tematyczną.

Podział streszczeń literackich proponuje Karolina Pojawska, która wyróżnia:

• „krótkie streszczenie (zwarte, zwięzłe) odtwarzające akcję, nawet bez motywacji postępowania bohatera”;
• „streszczenie rozszerzone (rozwinięte), w którym motywuje się postępowanie postaci i przestrzega się przyczynowo-czasowego związku wydarzeń”;
• „streszczenie dokładne, uwzględniające to, co jest właściwe dwom poprzednim rodzajom streszczeń, a nadto kładące nacisk na odtworzenie swoistości stylu danego utworu”.

Podział dotyczy również streszczeń naukowych. Tutaj można wyróżnić przede wszystkim:

• Streszczenia prac dyplomowych – prace licencjackie oraz magisterskie muszą obligatoryjnie posiadać streszczenie. Najczęściej o długości 250 słów ma na celu podsumować pracę, aby ułatwić recenzentom szybkie zapoznanie się z treścią. Streszczenie powinno w pełni oddawać problematykę badawczą i spójnie przechodzić przez wszystkie rozdziały pracy naukowej.
• Streszczenie artykułów naukowych (abstrakt) – streszczenie może odnosić się również do publikacji naukowych, które trafiają do czasopism oraz książek. Streszczenie umieszczone na początku tekstu, zaraz pod tytułem i nazwiskiem autora jest określane jako zarys treści lub abstrakt. Stanowi bardzo cenne źródło informacji na temat całej treści badań i stanowi zachętę dla czytelnika. Abstrakty najczęściej liczą od 100 do 300 słów. Dokładna długość zależna jest jednak od wymagań miejsca, w którym abstrakt zostanie opublikowany. Zarys treści można podzielić na dwie części:
  • Część 1 – zawiera informacje na temat przedmiotu pracy, obszaru badań, materiałów źródłowych i metodyki badań.
  • Część 2 – porusza główne stwierdzenia (wyniki badań) oraz wnioski. Wszystkie są przedstawione w maksymalnie skróconej formie.

W jakim celu powstają streszczenia?

Streszczenia wszelkich prac i treści naukowych mają bardzo szerokie zastosowanie. Powstają po to, aby w bardziej przystępnej formie przedstawić konkretne informacje. W zależności od prac źródłowych, których dotyczą, mogą pełnić różne funkcje. Najważniejsze to:

• Publikacje naukowe – streszczenia są ważnym elementem publikacji i pozwalają ocenić czytelnikom, czy dane opracowanie jest dla nich istotne. Wiele czasopism naukowych publikuje na swoich łamach abstrakty i udostępnia adres całego artykułu naukowego. Streszczenia są także umieszczane w internetowych naukowych bazach danych z pracami badawczymi.
• Prace dyplomowe – w takim przypadku streszczenie jest obligatoryjne. Powstaje po to, aby komisja egzaminacyjna mogła łatwiej zapoznać się z treścią całej pracy. Dobrze napisane ma na celu kompleksowo przedstawić wszystkie zagadnienia, które są poruszane w konkretnej pracy.
• Streszczenia dzieł literackich – w literaturze streszczenia są tworzone, aby w skondensowanej formie przedstawić zarys fabuły i wydarzeń nawet z najdłuższych dzieł. Są opracowywane dla osób, które pragną szybko przypomnieć sobie kluczowe wydarzenia z poszczególnych książek.

Streszczenie – najczęściej zadawane pytania

1. Czym jest streszczenie?

   Streszczenie to krótki opis tekstu, który zawiera najważniejsze informacje, główne punkty i wnioski, bez zbędnych szczegółów.

2. Dlaczego warto pisać streszczenia?

   Streszczenia pozwalają szybko zapoznać się z głównymi informacjami tekstu, oszczędzając czas i ułatwiając zrozumienie jego istoty.

3. Jakie informacje powinno zawierać streszczenie?

   Streszczenie powinno zawierać kluczowe tezy, cele oraz najważniejsze wnioski, unikając szczegółowych przykładów czy opisów.

4. Jak długie powinno być streszczenie?

   Długość streszczenia zależy od tekstu, ale zazwyczaj mieści się na jednej stronie, w przypadku krótkich tekstów — kilka zdań.

5. Jakie błędy najczęściej popełnia się przy pisaniu streszczeń?

   Częste błędy to zbytnie rozbudowanie, dodawanie opinii, przytaczanie szczegółów i cytatów z oryginalnego tekstu.

6. Czy streszczenie może zawierać cytaty?

   Nie, streszczenie powinno przedstawiać jedynie główne informacje, a nie bezpośrednie cytaty.

7. Jak streszczenie różni się od recenzji?

   Streszczenie to krótka, neutralna prezentacja treści, podczas gdy recenzja zawiera opinię i ocenę autora.

8. Czy streszczenie zawsze musi być napisane w trzeciej osobie?

   Tak, streszczenie najlepiej pisać w trzeciej osobie, aby zachować obiektywność i profesjonalny ton.

9. Czy streszczenie jest potrzebne w każdej pracy naukowej?

   Tak, streszczenie jest wymagane w większości prac naukowych i licencjackich, by jasno przedstawiało ich cel i najważniejsze wnioski.

10. Jakie narzędzia mogą pomóc w pisaniu streszczenia?

    Narzędzia, jak edytory tekstu z funkcją podkreślania kluczowych punktów (np. MS Word), pomagają zorganizować myśli i wybrać najważniejsze informacje.