Poprawność językowa i stylistyczna pracy naukowej

Czym są poprawność językowa i stylistyczna?

Oba terminy odnoszą się do przestrzegania zasad, które obowiązują w języku polskim. 

W przypadku poprawności językowej mowa o zgodności z zasadami gramatyki, ortografii, interpunkcji oraz słownictwa. Dotyczy prawidłowego formułowania zdań oraz stosowania właściwych form wyrazów.

Poprawność stylistyczna dotyczy natomiast stylu, w jakim napisany jest tekst. W pracach naukowych pożądane jest pisanie precyzyjne i klarowne. Jasność w przekazywaniu informacji ma duże przełożenie na końcową ocenę.

Jak ocenić poprawność językową i stylistyczną pracy naukowej?

Ocena aspektów językowych i stylistycznych w pracy naukowej nie jest łatwym zadaniem. Wymaga sporego doświadczenia i bardzo wnikliwej analizy całej treści. Tylko w takim podejściu możliwe jest wyłapanie wszystkich ewentualnych błędów i odniesienie ich do całej pracy. Dlatego też studenci, tworzący prace dyplomowe, powinni korzystać ze wsparcia doświadczonego promotora, a także ogólnych zasad językowych i stylistycznych, które dotyczą prac dyplomowych.

Romuald Kolman w swoich opracowaniach na temat poprawności językowej wskazuje, że ocenie podlegają takie aspekty, jak:

• ożywiony współczesny język literacki – bardzo pożądany, w celu unikania monotonii i suchości urzędowego raportu,
• komunikatywność (łatwość przyswajania informacji),
• zawartość sformułowań (krótkie zdania) – to wielka zaleta języka naukowego, pomocna w przyswajaniu informacji,
• lekkość stylu – jest przejawem łatwości przekazu informacji przez autora,
• poprawność gramatyczna – odstępstwa od niej, to na ogół przejęzyczenia,
• poprawność ortograficzna – jest oczywista i konieczna, a zdarzające się odstępstwa, to przede wszystkim przejawy nieuwagi, bardzo niekorzystnie świadczące o autorze rozprawy.

Na temat oceny stylu w pracach naukowych pisze natomiast Ewa Opoka, która twierdzi, że „Postulowane cechy dobrego stylu naukowego to:

• jasność i zrozumiałość (w opozycji do zawiłości),
• precyzja (w opozycji do ogólnikowości i niejednoznaczności),
• prostota (w opozycji do pretensjonalności),
• zwięzłość (w opozycji do rozwlekłości)".

Powyższe zasady w ogólnym ujęciu odnoszą się do wszystkich prac dyplomowych. Zarówno prac licencjackich, magisterskich, jak i rozpraw doktorskich.

Jak zadbać o poprawność językową i stylistyczną pracy?

Autorzy w celu zapewnienia poprawności językowej i stylistycznej mogą korzystać z wielu pomocnych narzędzi. Obecnie dzięki rozwojowi technologii o wiele łatwiej zauważyć błędy i sprawnie nanieść poprawki. Najlepsze metody dbania o styl w całej pracy to:

• Wnikliwa redakcja tekstu – polega na dokładnym przeglądzie całej treści pod kątem ewentualnych błędów językowych i stylistycznych. Pozwala również na znalezienie nieścisłości w treści. Najczęściej pierwszą redakcję przeprowadza sam autor, który ma pełną swobodę w zmianie treści.
• Korekta językowa – po procesie redakcji kolejnym etapem jest wnikliwa analiza, która skupia się na drobnych błędach, jak literówki, błędy interpunkcyjne czy problemy z ortografią. Na tym etapie nie wprowadza się dużych zmian w tekście, a jedynie delikatne zmiany techniczne.
• Korzystanie z nowych technologii – autorzy pracujący na komputerze, mogą również skorzystać z nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Najpopularniejsze edytory tekstu oferują dostęp do wielu narzędzi automatycznej korekty błędów. Pomagają w ograniczeniu liczby pomyłek. Nie zastępują jednak w pełni korekty przeprowadzonej przez człowieka.

Terminy gonią i jesteś już zmęczony/a szukaniem błędów w swoim tekście?

Chcesz już mieć czas dla siebie i bez zmartwień móc w spokoju spotkać się ze znajomymi?

Skorzystaj z pomocy naszego specjalisty

Jak zdobyć wiedzę na temat poprawności językowej i stylistycznej?

Autorzy, którzy mają problemy z zachowaniem poprawności w swoich pracach, mogą posiłkować się dedykowaną literaturą. Wiele pozycji porusza tematykę stylu i zasad obowiązujących w języku polskim. Najważniejsze w kontekście prac dyplomowych to:

• M. Bańko (red.), Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2020.
• B. Dunaj, Zasady poprawnej wymowy polskiej „Język Polski” LXXXVI, 2006.
• A. Markowski (red.), Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa 2004.
• Zasady pisowni i interpunkcji: http://sjp.pwn.pl/zasady.

Każde ze wskazanych źródeł zawiera wiele cennych wskazówek na temat skutecznego wykorzystania języka polskiego do przedstawienia skomplikowanych zagadnień naukowych.

Korzyści ze stosowania się do zasad językowych i stylistycznych

Czystość języka w pracach naukowych przede wszystkim podnosi wiarygodność tekstu. Czytelnicy, recenzenci oraz inni badacze opracowania pozbawionego błędów postrzegają je jako bardziej profesjonalne i wiarygodne. W rezultacie sam autor odbierany jest jako specjalista z konkretnej dziedziny.

Prace utrzymane w dobrej formie stylistycznej i językowej mają również większe szanse na spełnienie wymogów akademickich. W skrajnych przypadkach praca dyplomowa ze względu na błędy może nawet zostać odrzucona lub bardzo nisko oceniona.

Poprawność językowa i stylistyczna pracy naukowej – najczęściej zadawane pytania

1. Dlaczego poprawność językowa jest ważna w pracy naukowej?

   Poprawność językowa wpływa na zrozumiałość, czytelność i profesjonalizm tekstu. Błędy ortograficzne, gramatyczne czy interpunkcyjne mogą obniżyć wiarygodność pracy i utrudnić jej odbiór.

2. Jakie są najczęstsze błędy językowe w pracach naukowych?

   Najczęstsze błędy to niepoprawna składnia, błędy fleksyjne, literówki, niewłaściwe użycie przecinków, a także stosowanie języka potocznego zamiast naukowego.

3. Co to jest styl naukowy?

   Styl naukowy charakteryzuje się precyzją, rzeczowością i obiektywizmem. Wymaga unikania subiektywnych opinii, powtórzeń oraz zbyt długich i skomplikowanych zdań.

4. Czy w pracy naukowej można używać pierwszej osoby liczby pojedynczej?

   Zazwyczaj unika się pierwszej osoby liczby pojedynczej na rzecz form bezosobowych (np. "Przeprowadzono analizę..."). Niektóre uczelnie dopuszczają jednak użycie pierwszej osoby liczby mnogiej ("Przeprowadziliśmy badanie...").

5. Jak unikać powtórzeń w tekście naukowym?

   Należy stosować synonimy, korzystać z różnych konstrukcji gramatycznych oraz precyzyjnie formułować myśli, aby uniknąć zbędnego powtarzania tych samych słów i zwrotów.

6. Jak poprawnie stosować cytaty w pracy naukowej?

   Cytaty muszą być zgodne z przyjętym standardem edytorskim (np. APA, MLA, Chicago). Należy je oznaczać cudzysłowem i podać dokładne źródło w przypisach lub bibliografii.

7. Czy stosowanie języka potocznego w pracy naukowej jest dopuszczalne?

   Nie, w pracy naukowej powinno się unikać potocznych zwrotów. Tekst powinien być precyzyjny, formalny i dostosowany do standardów akademickich.

8. Jak poprawnie budować akapity w pracy naukowej?

   Każdy akapit powinien zawierać jedną główną myśl rozwiniętą w logiczny sposób. Należy unikać zbyt krótkich lub nadmiernie długich akapitów, które mogą zaburzyć strukturę tekstu.

9. Czy można używać skrótów w pracy naukowej?

   Tak, ale należy je wprowadzić przy pierwszym użyciu, podając pełną nazwę, np. „Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)”. W dalszej części pracy można już używać samego skrótu.

10. Jak sprawdzić poprawność językową i stylistyczną pracy naukowej?

    Najlepiej skorzystać z profesjonalnej korekty językowej lub narzędzi do sprawdzania błędów, takich jak Microsoft Word, LanguageTool czy Grammarly. Można także poprosić o pomoc promotora lub kolegę.