Pisanie pracy magisterskiej – praktyczny przewodnik

Naturalnie osoby z licencjatem też muszą pamiętać o większych wyzwaniach. Wystarczy zwrócić uwagę na wymagania, jeśli chodzi o samą ilość stron. Najogólniej mówiąc, w przypadku pisania pracy magisterskiej poprzeczka będzie ustawiona wyżej w porównaniu do licencjatu.

Rozpoczęcie procesu pisania pracy magisterskiej

Praca magisterska stanowi kluczowy etap edukacji wyższej. Priorytetem musi być poznanie swoich celów i staranne planowanie. Trzeba zrozumieć, z jakiego powodu praca magisterska jest tak ważna i na czym polega proces jej tworzenia.

Znaczenie pracy magisterskiej w edukacji wyższej

Proces, jakim jest pisanie pracy magisterskiej, stanowi fundament całej edukacji wyższej. To właśnie dzięki tej pracy naukowej rozwijane są umiejętności badawcze, doskonali się metody pracy, a przede wszystkim poszerzana jest wiedza, z czego korzystają nie tylko studenci, ale również promotorzy.

Realizacja badań naukowych to styczność z nowymi dziedzinami wiedzy, ale także nieoceniony proces uczenia się, w jaki sposób przeprowadza się badania naukowe i jak należy interpretować wyniki badań. Rozwijane są umiejętności myślenia krytycznego i analitycznego, co ma kluczowe znaczenie w przypadku ewentualnej przyszłej pracy naukowej, ale jest też przygotowaniem do studiów doktoranckich i ogólnie pojętej kariery zawodowej.

Cel pisania pracy magisterskiej

Jak wspomnieliśmy, priorytetem pracy magisterskiej jest przewyższenie poziomu pracy licencjackiej. Innymi słowy, problematyka, nad którą będzie pracować przyszły magister, musi być opracowana lepiej i dawać pełniejszy przegląd analizowanego zagadnienia. Chodzi o pełniejszą retrospekcję i bardziej krytyczne odniesienie do źródeł i literatury. Kluczowym celem jest także właściwe i uzasadnione dobranie metod badawczych.

Zasadniczo wyróżnia się dwa podstawowe, czyli kluczowe cele pracy magisterskiej, a jest to cel dydaktyczny oraz naukowy.

W przypadku celów dydaktycznych możemy wyróżnić:

• pozyskanie umiejętności właściwego stawiania hipotez i problemów badawczych;
• zdobycie szerokiej wiedzy dotyczącej tematu pracy i konkretnej specjalizacji;
• pozyskanie umiejętności technicznych w zakresie pisania pracy magisterskiej;
• krytyczne omówienie aktualnego stanu badań w konkretnej dziedzinie i konfrontacja w kontekście materiałów źródłowych;
• umiejętny, czyli logiczny dobór zagadnień pozwalający na właściwe skonstruowanie pracy;
• prezentację własnych wywodów, refleksji i osiągnięć w odniesieniu do podstawowych zasad tworzenia prac naukowych.

Jeśli natomiast chodzi o drugi, czyli naukowy cel pracy magisterskiej, to powinna ona spełniać poniższe warunki:

• materiał, który jest badany, musi być dobrany obiektywnie;
• należy uzasadnić naukowo metodę, którą wybrano;
• niezbędny jest logiczny wywód, na którym opiera się analiza problemu;
• przedstawienie problemu jest tożsame z wykładem naukowym;
• interpretacja wyników jest konstruktywna i dokładnie przeanalizowana.

Ogólny proces pisania pracy

Pisanie pracy magisterskiej składać się będzie z kilku najważniejszych etapów. Każdy z nich jest równie ważny i dzięki temu student może lepiej zorganizować cały proces – przeprowadzić niezbędne badania i ostatecznie stworzyć pracę bez zbędnych opóźnień. Kluczowa jest więc systematyczność i efektywność.

Konkretne etapy, które są niezbędne do zrealizowania przez przyszłego magistra, to:

• wybór tematu;
• sformułowanie problemu badawczego i hipotez;
• przegląd literatury. 

Niemniej ważna jest również sama metodologia badawcza, a więc wybranie konkretnych metod, którymi student się posłuży, realizując badania. Kolejnym istotnym etapem jest zbieranie danych i ich analiza, po czym można już przystąpić do samego pisania pracy. Bardzo istotnym formalnym wymogiem jest także zgromadzenie kompletnej bibliografii.

Po napisaniu pracy niezbędna jest także bardzo dokładna redakcja i korekta pracy magisterskiej, co pozwala pozbyć się błędów i niedociągnięć. Ostatnim etapem jest samo złożenie pracy do dziekanatu i jej obrona.

We wszystkich tych etapach student najczęściej może liczyć na konsultacje i wsparcie ze strony promotora.

Wybór tematu pracy magisterskiej

Zdecydowanie się na konkretny temat pracy magisterskiej to krok niezwykle ważny. Trzeba wiedzieć, jak wybrać temat wykonalny i interesujący. Ogromną pomocą są konsultacje z promotorem, ale również analiza dostępnych źródeł i postawienie pytań badawczych.

Jak wybrać interesujący i wykonalny temat

Gdy student zaczyna już myśleć o swojej pracy magisterskiej, najważniejszą kwestią jest temat. To może być także dla niego zagadnienie najbardziej problematyczne. Decyzja o wyborze tematu jest najważniejsza. To w końcu ona będzie warunkować wiele godzin spędzonych w bibliotece i przy biurku podczas pisania.

Aby mądrze wybrać temat, trzeba wziąć pod uwagę to, co nas naprawdę interesuje. Pomyślmy więc, jakie przedmioty podczas studiów najbardziej nam się podobały i jakie tematy skłaniały nas do refleksji. Poza tym temat nie może być dla nas zbyt trudny, ale też nie może być zbyt łatwy. Musi to być wyzwanie, któremu jesteśmy w stanie podołać. Z drugiej strony rezultat twórczości intelektualnej musi coś wnosić do stanu wiedzy naukowej. Właśnie z tych powodów wybór tematu musi być tak pieczołowicie przemyślany.

Konsultacje z promotorem

Nie chodzi też naturalnie o to, aby od razu zrażać się do jakiegoś tematu lub nawet do samego napisania pracy magisterskiej. Nawet w sytuacji, gdy student nie za bardzo wie, jaki temat wybrać, ponieważ nie potrafi ściśle określić swoich zainteresowań naukowych lub po prostu źle go wybrał, nie będzie pozostawiony samemu sobie. Od tego jest właśnie promotor. Konsultacje są też naturalnie kwestią bardzo indywidualną i zależą od samej dziedziny wiedzy, konkretnego tematu, jak i zaangażowania samego promotora.

Są promotorzy, którzy zachęcają studentów do samodzielnego wybierania tematów i stawiają wyżej poprzeczkę, ale są też tacy, którzy proponują tematy, które akurat im odpowiadają, ponieważ dzięki temu praca magisterska pomaga im we własnych badaniach naukowych. Dlatego wcześniej warto zorientować się, jakie są opinie o konkretnych promotorach.

Analiza dostępnych źródeł i literatury

Aby we właściwy sposób zidentyfikować w ogóle nasz potencjał intelektualny, czyli możliwość poradzenia sobie z konkretnym tematem, musimy nie tylko znać obszar własnych zainteresowań w konkretnej dziedzinie wiedzy. Ważne są również konsultacje z wykładowcami, którzy specjalizują się w konkretnej dziedzinie, ale także z innymi studentami, którzy zajmują się danym tematem lub kiedyś się nim zajmowali.

Nieocenione będą jednak wstępne badania i sprawdzenie, czy mamy w ogóle dostęp do odpowiednich zasobów. Jeżeli mamy sobie poradzić z konkretnym tematem, musimy mieć pewność, że będziemy mieli dostęp do materiałów źródłowych. Poza tym praca z takim materiałem musi być w ogóle wykonalna. Musimy mieć pewność, że będzie to możliwe do realizacji w przyjętych ramach czasowych – zazwyczaj w trakcie czterech semestrów studiów.

Określenie celów i pytań badawczych

Gdy wybrany będzie już temat, to jest to moment kluczowy, ponieważ w końcu mamy konkretny punkt wyjścia. Równie ważne będzie jednak odpowiednie wybranie pytania-tezy. Może to być teza, którą będziemy udowadniać lub obalać. To właśnie teza będzie tworzyć całą strukturę pracy.

Właściwie postawione pytanie-teza to możliwość udzielenia odpowiedzi, która stanie się treścią oryginalną, czyli wzbogacającą aktualne badania w danej dziedzinie wiedzy. Piszący musi się więc zastanowić, czego się nauczy, jeżeli zdecyduje się na konkretny temat pracy i jak to wzbogaci jego dorobek uczelniany. Na pewno warto zrobić krótkie rozeznanie, ale nieduże, ponieważ nie starczyłoby czasu, gdybyśmy dokładnie analizowali wszystkie potencjalne tematy prac magisterskich.

Terminy gonią i jesteś już zmęczony/a szukaniem błędów w swoim tekście?

Chcesz już mieć czas dla siebie i bez zmartwień móc w spokoju spotkać się ze znajomymi?

Skorzystaj z pomocy naszego specjalisty

Przygotowanie do pisania pracy magisterskiej

Aby proces twórczy zapewniał efektywność, trzeba właściwego przygotowania. Student musi wiedzieć, jak stworzyć plan pracy magisterskiej, w jaki sposób pozyskiwać materiały źródłowe i jak je analizować. Nie bez znaczenia jest też umiejętne sporządzanie notatek, bibliografii i efektywna organizacja czasu.

Tworzenie planu pracy

Bez dobrego planu trudno zrealizować jakiekolwiek przedsięwzięcie, a w szczególności tak ważne jak napisanie pracy magisterskiej. Kluczowy jest więc harmonogram, który będzie określał zakres pracy, a także poszczególne zadania, które będą przypisane do konkretnych terminów wykonania. Jednoznaczne ustalenia w zakresie harmonogramu zawsze są realizowane z promotorem. Ustala się więc, do kiedy powinien być oddany plan pracy, konspekt i poszczególne rozdziały. Harmonogram to innymi słowy przedstawienie wszystkich etapów pisania pracy magisterskiej.

Sam plan pracy to kolejne punkty jej treści. Na podstawie planu widzimy, jakie zagadnienia będą omawiane jedno po drugim i jak będą ze sobą korespondować. Zdarza się, że po oddaniu do oceny pierwszej wersji planu wymagane będą jakieś poważne zmiany lub może się też okazać, że jednak trzeba zmienić temat pracy magisterskiej. Plan jest swoistym weryfikatorem dla studenta i może mu uzmysłowić, że pierwotne zamiary były nierealne.

Zbieranie i analiza materiałów źródłowych

Nie da się napisać pracy magisterskiej bez materiałów źródłowych. Nie musimy jednak szukać ich na oślep, ponieważ są sprawdzone metody, z których zawsze korzystają studenci. Jest kilka praktycznych rozwiązań na dotarcie do aktualnie dostępnej literatury i badań.

Przede wszystkim naturalnym rozwiązaniem jest udanie się do biblioteki uniwersyteckiej. Do tego jeszcze będą dochodzić biblioteki wydziałowe i pedagogiczne. W miastach uniwersyteckich takich miejsc nie brakuje, co nie znaczy, że osoby mieszkające w niedużych miejscowościach, nie będą miały dostępu do tych zasobów. Teraz mamy możliwość przeszukiwania katalogów online, ale trzeba się wcześniej zorientować, czy konkretne uczelnie dają dostęp do tych zasobów i czy nie ma tu pewnych ograniczeń.

Nieodłącznym narzędziem jest także wykonywanie rozeznania w Internecie. To nieocenione źródło informacji, ponieważ mamy także dostęp do publikacji z innych krajów. Bardzo przydatny może być na przykład Google Scholar, czyli bezpłatna wyszukiwarka, dzięki której możemy przeszukiwać bazy danych z publikacjami naukowymi dotyczącymi wszystkich dziedzin wiedzy.

Poza tym nie można ignorować specjalistycznych blogów, które niejednokrotnie są prowadzone przez doświadczonych naukowców i pasjonatów publikujących interesujące treści i materiały. Z pomocą także zawsze przychodzi promotor, jeżeli mamy jakieś problemy z dotarciem do rzetelnych źródeł.

Zbieranie materiałów nie może być także czynnością czysto mechaniczną. Niezbędne jest podejście stricte analityczne. To właśnie analiza zebranej literatury pozwala nam stwierdzić, czy konkretna publikacja przyda się w pracy, czy też nie. Niezbędne jest skupianie się na źródłach wiarygodnych, co właśnie szczególnie dotyczy Internetu. Na pewno można zaufać artykułom publikowanym w recenzowanych czasopismach. Ponadto fachowe teksty, nawet te umieszczone na blogach, zawsze powinna mieć załączoną bibliografię.

Sporządzanie notatek i bibliografii

Niezwykle ważne jest także porównywanie ze sobą źródeł. W ten sposób można stwierdzić, czy pomiędzy nimi występuje zgodność, czy też może sprzeczność. Zwracamy wówczas także uwagę na wspólne różnice i motywy, ale także luki merytoryczne. Uniwersalnym rozwiązaniem stosowanym od zawsze jest robienie na bieżąco notatek. Dzięki temu łatwiej odnieść się do konkretnych tematów, teorii i metodologii. To właśnie do notatek będziemy bardzo często zaglądać, ponieważ są one po prostu skrótami myślowymi, które pozwolą nam lepiej poruszać się po strukturze całej pracy.

Niezbędnym elementem każdej pracy magisterskiej jest także bibliografia. W pewnym sensie będzie ona tworzyć się automatycznie w toku docierania do coraz to kolejnych materiałów źródłowych. Ważne, aby żadnej pozycji nie pominąć i uwzględnić w całej pracy optymalną ilość rzetelnych i wartościowych publikacji.

Organizacja czasu i zarządzania projektem

Pisanie pracy magisterskiej powinno być czynnością dokładną i skrupulatną. Skoro tak, to pośpiech będzie tu na pewno złym doradcą. Trudno zresztą określić, w jakich ramach czasowych można zamknąć taki intelektualny projekt. Z pewnością nie zrobimy tego w kilka dni. Wymagane jest dużo motywacji, cierpliwości, samodyscypliny i perfekcyjna organizacja.

W dobrym zarządzaniu kluczem do sukcesu jest dobry plan. Najlepiej dać sobie spory zapas czasowy i rozłożyć pracę tak, aby potem nie generować niepotrzebnego stresu. Najpraktyczniej pisać codziennie. Dzięki temu regularnie będziemy mogli sukcesywnie systematyzować sobie nasze postępy w zgromadzonym materiale. Sprawdzoną metodą jest pisanie niedużych ilości tekstu, ale każdego dnia. Wówczas cały czas na bieżąco będziemy obcować z tematem i na pewno częściej będą pojawiały się w głowie nowe pomysły. 

Kluczowe jest także robienie przerw, ponieważ tego wymaga nasz mózg. Jeżeli będzie mógł odpowiednio odpoczywać i regenerować się, na pewno nasza aktywność umysłowa będzie wydajniejsza. Łatwiej też potem wyłapiemy błędy, których początkowo nie zauważyliśmy.

Struktura pracy magisterskiej

Struktura pracy magisterskiej to jej podwaliny. Na niej opiera się cały projekt. Jeśli jest właściwie przygotowana, treść będzie spójna i przejrzysta. Aby tak było, należy wiedzieć, jak prawidłowo przygotować stronę tytułową, spis treści, wstęp oraz zakres pracy. Kluczowy jest także przegląd literatury, metodologia badawcza, wyniki i analiza danych, dyskusja, wnioski i rekomendacje, bibliografia oraz ewentualne aneksy.

Strona tytułowa i spis treści

W przypadku prac magisterskich bardzo ważna jest struktura, która zawsze wygląda podobnie. Piszący musi pamiętać o stronie tytułowej. W tym miejscu umieszcza się nazwę uczelni, wydziału i instytutu. Nie może zabraknąć także imienia i nazwiska autora pracy i naturalnie tytułu. Ten ostatni powinien być napisany wyróżnioną czcionką. W tym miejscu umieszcza się także stopień naukowy promotora, jego imię i nazwisko, a także datę i miejsce utworzenia pracy.

Nieodzownym elementem pracy magisterskiej jest spis treści, który ma charakter pomocniczy. Dzięki niemu czytelnik ma natychmiastowy dostęp do konkretnych rozdziałów, podrozdziałów, a więc konkretnych zagadnień poruszonych w pracy.

Wstęp

Wstęp jest niezwykle istotną częścią pracy magisterskiej, ponieważ będzie najczęściej czytany. To właśnie zdania tu zawarte mają zachęcić czytelnika do zapoznania się z treścią. Recenzenci, czytający pracę, proces oceny będą rozpoczynać właśnie od wstępu. To tu należy określić cel pracy magisterskiej, a także wyjaśnić w klarowny sposób, jakie kwestie poruszaliśmy w konkretnych rozdziałach. Można także wspomnieć o załącznikach i dodatkach, jeżeli takie zostały przewidziane. Autor powinien też wspomnieć o rodzajach źródeł, z których korzystał. Mile widziane jest także umieszczenie podziękowań (dla promotora, jak i np. pracowników biblioteki, członków rodziny czy też osób, które wzięły udział w ankietach) za wsparcie i życzliwą pomoc w trakcie pisania pracy magisterskiej.

Cel, zakres i znaczenie pracy

W pracach magisterskich cel i zakres są zwykle najkrótszymi podrozdziałami lub rozdziałami, które umieszcza się na początku. Określając w treści cel pracy, piszący musi wskazać, co było jej oczekiwanym rezultatem. Jeśli natomiast chodzi o zakres, to należy wyjaśnić, jakie działania były niezbędne to zrealizowania, aby cel pracy był osiągnięty. Może chodzić o metody badań, metody statystyczne i na przykład charakterystykę materiału badawczego lub grupy badawczej.
Cel powinien być więc przede wszystkim bardzo jasny do zrozumienia, czyli jednoznaczny. Musi wykluczać wieloznaczność, a więc różne interpretacje. Należy go sformułować krótko. Musi być także weryfikowalny i mierzalny. 

Cel ma także odpowiadać samemu tytułowi pracy i mieć wartość poznawczą. Powinien być pożyteczny w praktyce, co jednocześnie określa samą wartość i znaczenie danej pracy magisterskiej.

W strukturze pracy magisterskiej znaczenie jest jej kluczowym elementem i jest utożsamiane z uzasadnieniem badania. Piszący przedstawia tu kontekst, a więc tło teoretyczne i praktyczne konkretnego problemu. Zaprezentowane są także najważniejsze teorie, dotychczasowe badania i bieżące dyskusje w literaturze. To także miejsce, gdzie informujemy, dlaczego badania są potrzebne i jak zapełniają lukę badawczą w konkretnej dziedzinie.

Autor wyjaśnia także, jak wyniki pracy mogą być wykorzystane w praktyce i jakie mają znaczenie teoretyczne. Ważne jest także określenie granic swoich badań zarówno w teorii, jak i w praktyce.
Bez przesady można powiedzieć, że znaczenie jest fundamentem pracy. To na nim opiera się cała praca i dzięki niemu czytelnik może zrozumieć doniosłość wybranego tematu.

Przegląd literatury

Głównym zadaniem przeglądu literatury odnoszącego się do zagadnienia, które jest przedmiotem pracy magisterskiej, jest niejako udowodnienie, że przyszły magister jest w stanie samodzielnie wyszukać i wybrać właściwe źródła. Siłą rzeczy więc przegląd literatury nie może odbiegać od tematu pracy. Pozwala na zrozumienie aktualnego stanu wiedzy z obszaru badanego tematu, ale także wskazuje kierunki przyszłych badań.

Przegląd literatury jest teoretyczną podstawą i na nim opiera się cała praca magisterska. Nie powinno więc zabraknąć krótkiego wprowadzenia do tematu przeglądu literatury, a także określenia jego zakresu. Należy wyjaśnić, które aspekty tematu będą omawiane. Trzeba wspomnieć o najważniejszych teoriach, pojęciach, dotychczasowych badaniach i metodologiach. Nie może też zabraknąć krótkiego podsumowania dotyczącego przeglądu literatury.

Metodologia badawcza

Dla pracy magisterskiej metodologia badawcza jest kluczowa. Opisując ją, autor informuje czytelnika o tym, w jaki sposób będzie realizować badania, dzięki którym odpowie na postawione pytania badawcze. Ta część pracy musi być precyzyjna i klarowna, ponieważ tylko wtedy inni na podstawie dostarczonych informacji będą mogli powtórzyć badanie.

Autor powinien także w tym miejscu ocenić różne metody badań, a następnie wskazać swoją metodykę. Czytelnik musi zrozumieć, jak przeprowadzono badanie, a także, jakie techniki i narzędzia badawcze zostały użyte. Trzeba wskazać, czy do zbierania danych wykorzystywano np. ankiety, wywiady albo eksperymenty. Nie można też zapomnieć o przybliżeniu procedury badawczej, a więc przedstawieniu planu badania i czasu, w jakim zostało zrealizowane. Wskazuje się także na metody analizy danych i narzędzia analityczne.

Jeżeli metodologia jest wzorcowo skonstruowana, to wyniki badania są rzetelne i wiarygodne, a czytelnik bez problemu może zrozumieć proces badawczy.

Opis wybranych metod badawczych

Rodzaje metod badawczych są zróżnicowane, a ich wybór będzie uzależniony od badanego problemu, dziedziny wiedzy, a także kierunku studiów. Spośród różnych metod i technik badawczych wyróżnić można np.:

• metody obserwacji;
• metody szacowania;
• metodę dialogową;
• metodę biograficzną;
• metodę sondażu.

Metodą bardzo popularną są badania ankietowe, w przypadku których zbiera się dane, wykorzystując kwestionariusze ankiety. To najlepsze rozwiązanie, jeżeli chcemy poznać preferencje i opinie respondentów.

Kolejną metodą, która jest rozwinięciem powyższej, są wywiady pogłębione. Dzięki nim autor może bardziej szczegółowo zrozumieć temat, ponieważ wywiady przeprowadza bezpośrednio z konkretnymi osobami, które biorą udział w badaniu.

Analiza dokumentów to kolejna technika, w której bada się dostępne materiały takie jak artykuły naukowe lub raporty. W ten sposób można zbadać historię i przeanalizować aktualne dane.

Podkreślmy, że punktem odniesienia, jeżeli chodzi o wybór odpowiedniej metody, jest – jak wspomnieliśmy – temat. Tylko wtedy technika badawcza będzie dopasowana adekwatnie.

Wyniki i analiza danych

Rola, jaką mają do odegrania wyniki badań w pracy magisterskiej to zaprezentowanie, co w ich trakcie zostało odkryte. Dlatego też bardzo ważne jest logiczne uporządkowanie i przejrzystość, aby czytelnik mógł bez problemu zrozumieć wyniki badań jakościowych i ilościowych.

Jeśli chodzi o te ostatnie, to zawsze w pracach magisterskich używane są tabele i wykresy. Używając tych pierwszych, najłatwiej przedstawia się dane liczbowe. Tabele muszą być ponumerowane i posiadać nagłówki. Kolumny i wiersze muszą być opisane.

W przypadku wykresów stosuje się ich różne typy. Mogą być liniowe, kołowe lub słupkowe. Ich zadaniem jest pomoc w wizualizacji danych.

Dla wyników jakościowych charakterystyczne są natomiast bezpośrednie cytaty od respondentów, ponieważ najlepiej ilustrują główne tematy. Wykorzystuje się także dłuższe opisy i narrację.

Kolejną ważną kwestią jest analiza danych, czyli wyciąganie wniosków z przeprowadzonych badań. Można tu analogicznie do wyników badań wyróżnić analizę jakościową i ilościową.

W przypadku analizy ilościowej wykorzystujemy na przykład porównania i korelacje. Chodzi o porównywanie różnych grup i zmiennych, dzięki czemu można sprawdzić, czy występują podobieństwa albo różnice.

Zwrócenie uwagi na korelację, to natomiast sprawdzenie, czy pomiędzy różnymi zmiennymi występują jakieś związki.

Analiza jakościowa ma natomiast inne zadanie. Podczas gdy wyniki ilościowe pozwalają zmierzyć i przedstawić w formie statystycznej jakiś problem, to jakościowa analiza daje nam możliwość zrozumienia doświadczeń i procesów, które są podstawą tychże wyników.

Dyskusja

Ta część pracy magisterskiej to obszar, gdzie jest możliwość zaprezentowania swojej szerokiej wiedzy dotyczącej analizowanego tematu. Tu można zaprezentować swój potencjał krytycznego rozumowania. Celem dyskusji jest nie tylko analiza wyników, ale także porównanie ich z literaturą.

Autor przedstawia swoje wyniki i dokonuje interpretacji w odniesieniu do wcześniej założonych celów badawczych. Należy więc poinformować, co na przykład oznaczają liczby i co konkretnie implikują, jeżeli chodzi o temat pracy magisterskiej.

Kluczowa jest interpretacja wyników. Niezbędne jest omówienie, w jaki sposób wyniki wpisują się w aktualny stan danej dziedziny wiedzy. Mogą być zgodne z wcześniejszymi badaniami albo też przedstawiać całkiem nowe i odmienne spostrzeżenia.

Wnioski i rekomendacje

Wnioski w pracy magisterskiej to nic innego jak podsumowanie badań, które zostały przeprowadzone. Tu autor ma szansę przedstawić znaczenie najważniejszych odkryć badawczych, ale także zaproponować dalsze kierunki badań i konkretne działania. W tym miejscu udowadniamy, że potrafimy przeprowadzić syntezę, a także ocenić wyniki własnej pracy.

Autor przypomina cel badania i kluczowe pytania badawcze. Należy też streścić najważniejsze wyniki badań, a przede wszystkim chodzi o te, które są odpowiedzią na główne pytanie-tezę. Należy także wyjaśnić, jakie znaczenie owe wyniki mają, jeżeli chodzi o konkretną dziedzinę wiedzy. Przedstawiamy także nowe wnioski, które dzięki swojej pracy magisterskiej wnosimy do istniejącego już stanu wiedzy.

Niemniej ważne będą rekomendacje, czyli propozycja zastosowania konkretnych działań i zmian, które mogą dotyczyć jakichś konkretnych obszarów wiedzy. Autor wskazuje, jakie działania są możliwe do zrealizowania, aby na przykład kolejne badania stały się bardziej efektywne. To miejsce na to, aby rozważyć dalszy potencjał badawczy w danej dziedzinie wiedzy. Można też wskazać na ważne pytania, na które nie udało się odpowiedzieć podczas pisania pracy.

Bibliografia i przypisy końcowe

Integralną częścią każdej pracy magisterskiej jest bibliografia i przypisy końcowe. To one są dowodem na solidną podstawę naukową. Informują również, że autor pracował z literaturą przedmiotu. Właściwie i zgodnie z ogólnymi normami przygotowana bibliografia i aparat przypisów to zapewnienie o rzetelności i naukowym charakterze pracy, ale jest to także pomoc dla czytelników, którzy chcieliby zgłębić analizowany temat.

Bibliografię zawsze można znaleźć na końcu pracy. Przyjmuje się, że stosuje się czcionkę Times New Roman, rozmiar 12, interlinię 1,5. W tym miejscu należy umieścić wszystkie pozycje, z których korzystano w trakcie pisania pracy magisterskiej. W bibliografii stosujemy podział na wydawnictwa zwarte, ciągłe, akty prawne oraz źródła internetowe.
Przypisy końcowe są notatkami, które będziemy umieszczać na końcu każdego rozdziału albo całego dokumentu. Ich zadaniem jest dostarczanie dodatkowych informacji, a także wyjaśnień, jeśli chodzi o źródła. Ich celem jest także rozwinięcie punktów, które były omawiane w tekście. 

Jeżeli chodzi o numerację, to przypisy końcowe powinny być numerowane w takiej kolejności, w jakiej pojawiają się w tekście. Zapisane mogą być jednak w różnych stylach zależnie od tego, jaki format cytowania wybrano.

Najczęściej jednak to promotor wskazuje wymogi formalne dotyczące nie tylko przypisów, ale całości tekstu.

Aneksy (jeśli wymagane)

Aneksy, czyli załączniki, to dodatkowe materiały, które umieszczamy na końcu pracy magisterskiej. Ich zadaniem jest wsparcie merytoryczne głównego tekstu. Z uwagi jednak na to, że mogą być one zbyt obszerne lub szczegółowe, nie można ich umieścić w głównej częściej pracy, ponieważ mogłoby to źle odbić się na płynnym odbiorze treści.

Aneksami w pracy magisterskiej mogą być materiały takie jak: 

• tabele; 
• wyniki badań;
• wykresy;
• diagramy;
• fotografie;
• kody źródłowe;
• zdjęcia manuskryptów, map, odwiedzonych miejsc itd.

Jeżeli w pracy magisterskiej wykorzystywane są aneksy, to należy o nich wspomnieć na początku i w krótkim opisie wskazać, jakie właśnie materiały można znaleźć w aneksach i z jakiego powodu będą one wpływać na lepsze zrozumienie tematu.

Numerację aneksów stosuje się np. w ten sposób: Aneks 1, Aneks 2 itd. Odwoływać będziemy się do nich w tekście głównym, stosując nr aneksu, czyli wykorzystując np. następujący zapis: „Aneks 1”. Trzeba mieć jednak także świadomość, że w tym przypadku ostateczną decyzję, jeżeli chodzi o numerację i inne wytyczne, podejmie promotor.

Pisanie poszczególnych rozdziałów pracy magisterskiej

Pisząc kolejne rozdziały pracy magisterskiej, musimy wykazać się szczególną uwagą. Uważność może tylko zapewnić spójność, jasność i argumenty, które będą dla każdego odbiorcy przekonujące. Cel ten można osiągnąć poprzez poznanie technik pisania wstępu i zakończenia. Ważne są także metody opisywania wyników i analizy danych, nie mówiąc już o trzonie pracy naukowej, czyli o strategiach tworzenia logicznych i spójnych argumentów.

Sposoby na skuteczne pisanie wstępu i zakończenia

Aby pracę magisterską czytało się z przyjemnością, już samym wstępem trzeba zrobić wrażenie na czytelniku. Najlepiej wcześniej sobie stworzyć plan i uporządkować myśli oraz zidentyfikować najważniejsze punkty, które poruszymy w tej części pracy. Poza taką organizacją myśli kluczowy jest też klarowny język. Piszmy jasno i zwięźle bez stosowania zbędnych wyrażeń. Trzeba unikać sztucznego wypełniania treścią. To także miejsce, gdzie możemy odpowiednio wprowadzić czytelnika w temat. Wyjaśnić tam można, dlaczego jest on istotny i jaki jest cel pisania pracy magisterskiej.

W zakończeniu podsumowujemy cały wysiłek intelektualny. Trzeba więc wskazać najważniejsze wyniki oraz wnioski. Kluczowa jest tu spójność. Dlatego trzeba pamiętać, aby odnosić się jedynie do treści pracy i nie wprowadzać informacji nowych. Należy napisać, co było celem pracy i w jaki sposób udało się go osiągnąć. Zakończyć można też trochę mocniejszym akcentem, aby bardziej przykuć uwagę czytelnika. Warto podkreślić znaczenie przeprowadzanych badań i zachęcić do dalszej refleksji.

Techniki opisywania wyników i analizy danych

Skuteczny opis i analiza danych to kluczowy etap podczas pisania pracy magisterskiej. To właśnie w tym momencie surowe dane autor zmienia w informacje użyteczne.

Bardzo ważna jest strukturyzacja wyników. Strukturyzacja chronologiczna prezentuje je w takiej kolejności, w jakiej były zdobywane, umożliwiając śledzenie procesu badawczego. Struktura tematyczna natomiast grupuje wyniki w odniesieniu do zagadnień i tematów. Może to być również struktura bazująca na hipotezach, czyli pytaniach badawczych. Wówczas prezentuje się wyniki, które odnoszą się do poszczególnych hipotez.

Wyniki badań mogą być także zaprezentowane poprzez tabele, wykresy i diagramy. Tabele sprawdzają się w przypadku dużych ilości danych numerycznych i dzięki nim można wygodnie porównywać zestawy takich właśnie danych. Aby z kolei zwizualizować dane albo podkreślić różnice lub trendy, najpraktyczniej wykorzystać wykresy.

Opisując wyniki, należy także pamiętać o stosowaniu klarownego i prostego języka. Trzeba mieć na uwadze potencjalnego czytelnika, który niekoniecznie będzie rozumieć skomplikowane terminy. Jeżeli są jednak one niezbędne, należy je objaśnić.

Analizując dane, stosujemy statystyki opisowe, czyli używamy odchyleń standardowych, średnich i median. W testach statystycznych z kolei – z uwagi na konkretny typ danych i techniki badawcze – wykorzystuje się takie testy jak ANOVA, t-test lub regresję.

W zależności od tematu i dziedziny wiedzy zastosowana może być również analiza jakościowa i wówczas stosowana będzie analiza treści, analiza dyskursu i analiza narracyjna.

Tworzenie spójnych i logicznych argumentów

Wartość każdej pracy magisterskiej tak samo jak każdej innej pracy naukowej jest tak wartościowa, jak mocne będą argumenty w niej zastosowane. Te z kolei będą mocne, jeżeli będą spójne i logiczne. Tylko wtedy myśli będą przekazane skutecznie, a wnioski po przeczytaniu pracy będą uznawane jako oczywiste. Im bardziej w sposób systematyczny i przemyślany będą przedstawione argumenty, tym bardziej czytelnik będzie przekonany o słuszności zaprezentowanych tez.

Aby tak się stało, należy sporządzić szczegółowy konspekt. W nim uwzględnione będzie wprowadzenie, rozwinięcie oraz zakończenie argumentów. Ważna jest także kolejność, w jakiej będą zaprezentowane, tak aby zagwarantować logiczny ciąg myślowy. Warto też każdy z argumentów przedstawić w osobnej sekcji. To na wyższy poziom podniesie klarowność treści i dzięki temu czytelnik będzie mógł łatwiej śledzić myśl autora.

Aby argument był zbudowany skutecznie, trzeba uwzględnić kilka czynników. Najważniejsza jest teza i od niej zaczyna się każdy argument. Teza powinna być konkretna i jasna – to po prostu stwierdzenie, które zamierzamy udowodnić. Następnie prezentujemy solidne dowody, które będą wspierały powyższą tezę. To mogą być wyniki badań, dane statystyczne lub jakieś konkretne przykłady. Kolejnym czynnikiem jest analiza. Musimy więc wyjaśnić, w jaki sposób przedstawione dowody wspierają tezę i jakie z niej rodzą się wnioski. Niemniej ważne są także kontrargumenty. Należy odnieść się do przeciwstawnych stanowisk i wyjaśnić, dlaczego nasze są bardziej przekonujące.

Osobną kwestią będą również wykorzystywane techniki argumentacyjne. Można wykorzystać logikę dedukcyjną. Dedukcja to wychodzenie od ogólnych założeń i docieranie do poszczególnych wniosków. Natomiast indukcyjne rozumowanie będzie polegać na zbieraniu konkretnych pojedynczych danych i przykładów, które pozwolą wyciągać wnioski ogólne.

Inną techniką jest stosowanie porównań. Piszący porównuje różne badania i teorie i w ten sposób wykazuje te bardziej wartościowe. Poza tym można także stosować analogie. Przydają się w przypadku skomplikowanych zagadnień. Zestawia się wówczas te ostatnie z mniej złożonymi koncepcjami, co pozwala lepiej zrozumieć problem.

Korekta i redakcja pracy magisterskiej

Wysoką jakość pracy i profesjonalizm zapewni jej korekta i redakcja. Piszący musi zapoznać się z samodzielnymi metodami korekty tekstu. Trzeba też poznać dostępne narzędzia do sprawdzania błędów i nie zapominać o konsultacjach z promotorem, warto również skorzystać z bogatego doświadczenia profesjonalnych redaktorów z Atelier redakcji tekstu.

Samodzielna korekta tekstu

Po napisaniu pracy magisterskiej przychodzi czas na korektę, której absolutnie nie można deprecjonować. To właśnie podczas poprawy czasami okazuje się, że część tekstu należy usunąć lub wyeliminować całą masę błędów. Trzeba się tu uzbroić w cierpliwość, systematyczność i być dokładnym. Najważniejsze to zrobić sobie przerwę, gdy już zakończymy pisanie pracy. Zaleca się nawet kilkudniową pauzę. Umysł odpocznie i wówczas bystrym okiem będziemy spoglądać na dorobek i łatwiej będzie znaleźć błędy. 

Korektę najlepiej podzielić na kilka etapów. Najpierw skoncentrujemy się na strukturze i logice. Musimy sprawdzić, czy wstęp, rozwinięcie i zakończenie stanowią odrębne części, ale czy jednocześnie są logicznie powiązane. Kluczowe jest również to, czy argumenty pojawiają się w odpowiedniej kolejności. Poza tym każdy kolejny rozdział musi wspierać główną tezę.

W kolejnym etapie korekty skupimy się na treści i na tym, czy została zachowana merytoryczność. Sprawdzamy, czy to, co napisaliśmy, jest zgodne z tematem i wyznaczonymi celami badawczymi. Musimy mieć pewność, że każda z sekcji jest niezbędna i wartościowa. Bezwzględnie należy także sprawdzić poprawność wszystkich cytatów, danych i odniesień do literatury. Ważna jest również ich aktualność.

Korekta stylistyczna i językowa to kolejna kwestia. Tekst musi być czytelny. Należy unikać skomplikowanych zdań. Piszmy prosto i zwięźle, dzięki czemu zachowamy klarowność. Styl natomiast musi być spójny – taki sam w całej pracy. Kontrolujmy ton wypowiedzi i pamiętajmy o jednolitej terminologii.

Niezbędna jest też korekta, jeżeli chodzi o cytowanie i formatowanie. Trzeba się upewnić, że pamiętaliśmy o wymaganiach uczelni, a więc sprawdzamy czcionkę, marginesy, interlinię i nagłówki. To samo dotyczy cytatów i bibliografii.

Jak widać, korekta będzie żmudnym procesem. Są pewne techniki, które mogą nam pomóc. Można czytać na głos i wydrukować pracę. Czytanie od końca do początku także się sprawdza. Wówczas można bardziej skupić się na poszczególnych zdaniach.

Wykorzystanie narzędzi do sprawdzania błędów

Nawet najbardziej wyczulony językoznawca i korektor może przeoczyć błędy, tym bardziej w tak obszernym tekście, jakim jest praca magisterska. Z dużą pomocą przychodzą programy i aplikacje, również te, które działają w przeglądarce i nie wymagają instalacji. Dzięki nim można automatycznie sprawdzić błędy. W ten sposób proces korekty i redakcji można znacznie ułatwić.

Taką pomoc oferuje mnóstwo pakietów biurowych i edytorów tekstów. Przykładem jest Microsoft Word, w którym można ustawić sprawdzanie gramatyki i ortografii. Wyposażony jest także w funkcję Editor, dzięki której pojawiają się sugestie co do czytelności i stylu.

Bardzo popularny jest także LanguageTool, który sprawdza ortografię, gramatykę i styl pisania w ponad 20 językach, uwzględniając język polski. Aplikacja jest dostępna także w wersji darmowej i można z niej korzystać nawet offline.

Tak samo cenionym narzędziem jest Grammarly. Mamy tu możliwość sprawdzenia tekstu pod kątem interpunkcji, ortografii, gramatyki i stylu. Użytkownik może zainstalować wtyczkę do przeglądarki albo korzystać z edytora online. Wielką zaletą jest możliwość zintegrowania z Wordem.
Proces korekty i redakcji pracy magisterskiej można też przyspieszyć, korzystając z pomocy Atelier redakcji tekstu.

Skonsultowanie się z promotorem i uzyskanie feedbacku

Nawet wtedy, gdy korzystamy z najbardziej zaawansowanych narzędzi do korekty tekstu, nie będziemy w stanie przecenić spotkań z promotorem. To jest merytoryczny opiekun piszącego i osoba, która dba, abyśmy nie odbiegali od tematu. Opinie i sugestie promotora zawsze są wartościowe, a regularne uzyskiwanie feedbacku to gwarancja, że będziemy podążać we właściwym kierunku.

Do każdego spotkania trzeba być odpowiednio przygotowanym. Należy zawsze mieć ze sobą rozdziały pracy, konspekty i wyniki badań. Warto zanotować sobie także wszystkie pytania, które chcemy omówić. Poza tym, nawet jeżeli spotkamy się z dużą i zdecydowaną krytyką, odbierajmy ją konstruktywnie. Celem nadrzędnym jest napisanie jak najlepszej pracy magisterskiej, a więc nie chodzi tu o krytykę dla samej krytyki. Do takich spotkań należy podchodzić obiektywnie.

Gdy otrzymamy już feedback, przyjdzie czas na dokładne przeanalizowanie wszystkich sugestii i uwag. Trzeba się także upewnić, że dobrze je zrozumieliśmy. A jeżeli nie jesteśmy tego pewni, zanotujmy nasze wątpliwości – przydadzą się podczas kolejnych konsultacji.

Znaczenie opinii osoby trzeciej

Spędzenie wielu godzin, dni i tygodni nad tekstem jest bardzo wymagające dla umysłu. Zaangażowanie w twórczość intelektualną w zależności od cech osobowych, a nawet w kontekście emocjonalnego podejścia do własnej pracy, może się odbijać na obiektywizmie i ocenie. Dlatego tak bardzo ważna jest opinia osoby trzeciej. To może być np. ktoś znajomy, kto już pisał prace naukowe lub doświadczony redaktor, który poprawił już setki prac dyplomowych.

Ktoś taki nie jest przecież zaangażowany bezpośrednio w to, co napisaliśmy, a więc może spojrzeć obiektywnym okiem na pracę. Szybciej także wychwyci błędy. Dodatkowo zewnętrzny czytelnik może zwrócić uwagę na całkiem nową perspektywę, jeśli chodzi o argumentację, klarowność tekstu albo nawet strukturę.

Nieocenioną wartością w takiej sytuacji jest również weryfikacja, czy argumenty zawarte w pracy przekonały takiego czytelnika. Dodatkowo może także zwrócić uwagę nawet na samą wygodę czytania, czyli kwestie formatowania – styl czcionki, nagłówki i marginesy.

Przygotowanie do obrony pracy magisterskiej

Końcowym etapem procesu tworzenia pracy magisterskiej jest odpowiednie przygotowanie się do obrony. Ważne jest prawidłowe przygotowanie prezentacji multimedialnej, ale także przećwiczenie odpowiedzi na potencjalne pytania, które mogą paść w trakcie egzaminu. Warto też poznać rady dotyczące publicznych wystąpień.

Tworzenie prezentacji multimedialnej

Jeżeli obrona pracy magisterskiej przewiduje wykorzystanie prezentacji multimedialnej, musimy mieć świadomość, że może ona wpłynąć i to znacząco na ostateczną ocenę. Do prezentacji należy się przygotować sumiennie. Przede wszystkim pamiętajmy o tym, że prezentacja to szansa, aby przekonać do swoich racji członków komisji. Tego typu prezentacje pozwalają zaprezentować temat pracy magisterskiej tu i teraz, czyniąc go niemal namacalnym. Można więc poczuć, że poruszany problem jest jak najbardziej realny.

W przypadku prezentacji multimedialnej kluczowe będą kwestie formalne. Podzielimy ją na kolejne sekcje, a więc wprowadzenie, przegląd literatury, metodologię, wyniki, dyskusję, wnioski i rekomendacje. Kluczowa jest także estetyka i układ slajdów. Używajmy dużej czcionki, punktów i krótkich zdań. To zagwarantuje czytelność. Poza tym stawiajmy na minimalizm, unikając przeładowania tekstem. Na jeden slajd wystarczy jedna myśl.

Warto też wykorzystywać tabele i wykresy, ponieważ najlepiej sprawdzają się do zaprezentowania danych. Przekaz wizualny będzie także wsparty przez obrazy i ikony. Ten ostatni czynnik to obszar, na którym trzeba się bardziej skoncentrować, aby zagwarantować spójność estetyczną. Kolory czcionki nie powinny wywoływać wrażenia chaosu. Stawiajmy na zbliżoną paletę kolorów i jednolity styl czcionek.

Przygotowanie do pytań komisji egzaminacyjnej

Obrona pracy magisterskiej polega na odpowiadaniu na pytania członków komisji i to one właśnie spędzają sen z powiek wielu studentów. Jakie pytania padną? Czy na wszystkie uda mi się odpowiedzieć odpowiednio szybko i w sposób zdecydowany?
To normalne, że pojawia się stres i obawy, ale tym bardziej należy się konstruktywnie przygotować do obrony. Najważniejsza jest dobra orientacja w treści pracy. To my przygotowywaliśmy pracę i tak naprawdę wiemy o niej wszystko. Dlatego też minimum kilka razy powinniśmy ją przeczytać, aby orientować się we wszystkich detalach.
Niezbędne będzie wykonanie krótkiego streszczenia i notatek. Umieszczamy tam najważniejsze koncepcje i teorie, który zostały omówione w pracy. Poza tym trzeba sobie także przygotować potencjalne pytania. Nie powinno to stanowić większego problemu po przeanalizowaniu własnych tez, dowodów i wniosków. Musimy więc wiedzieć na przykład:

• dlaczego wybraliśmy ten, a nie inny temat; 
• jakie znaczenie ma nasze badanie;
• jakie były najważniejsze źródła literatury wykorzystane w pracy;
• dlaczego wybraliśmy akurat te, a nie inne metody badawcze i jakie były ograniczenia wybranej przez nas metodologii;
• jakie są najważniejsze wyniki badania zrealizowanego w pracy.

Niezbędne będzie więc odpowiednie argumentowanie, ale także radzenie sobie ze stresem. Symulacje obrony, które możemy sobie wykonać w domu mogą bardzo pomóc tak samo jak techniki relaksacyjne.

Rady dotyczące publicznego wystąpienia i prezentacji

Nie istnieje żadna uniwersalna wspaniała receptura na to, jak skutecznie przebrnąć przez obronę pracy magisterskiej. Są jednak ściśle określone wzorce działania, które pozwolą nam się starannie przygotować. Jak wspomnieliśmy powyżej, najważniejsze jest klarowne rozumienie własnej pracy i umiejętność jej przedstawienia w sposób przekonujący.
Kluczowe jest m.in. odpowiednie zarządzanie stresem, który przecież też jest potrzebny, gdyż trzyma umysł w napięciu, ale jednocześnie w skupieniu.

Jeżeli chcemy wypaść profesjonalnie, to w trakcie prezentacji utrzymujmy kontakt wzrokowy z członkami komisji. Ćwiczmy też mowę ciała. Powinna być otwarta i nie może zabraknąć nawet gestykulacji, ponieważ tym będziemy podkreślać ważne kwestie. Przyszły magister powinien być także otwarty na dyskusję. Ważna jest komunikacja werbalna, ale także kontakt pozawerbalny.

Niemniej istotne są także kwestie techniczne. Należy się upewnić, że sprzęt, który wykorzystamy w prezentacji działa prawidłowo i nie sprawi nam problemu w najmniej spodziewanym momencie. Niezwykle istotne jest przygotowanie kopii zapasowej prezentacji. To będzie koło ratunkowe, gdybyśmy mieli pecha. Można też na wszelki wypadek wydrukować sobie slajdy, gdyby niespodziewanie wystąpiła awaria sprzętu lub na przykład nagle zanikł prąd w budynku.

Pamiętajmy też, że niezależnie od ogromu naszej wiedzy, oceniany będzie także nasz wygląd. Powinien być profesjonalny. Ubierzmy się schludnie, ponieważ to zawsze robi wrażenie. Przyszły magister powinien reprezentować pozytywną postawę. Ważne, aby by być pewnym siebie, ale jednocześnie skromnym i gotowym na krytykę.
Podsumowanie procesu pisania pracy magisterskiej
Praca magisterska jest procesem wieloetapowym. Aby był zrealizowany, nie może zabraknąć systematyczności, staranności i dużego zaangażowania. Kluczowe aspekty procesu pisania pracy magisterskiej to:

• temat – właściwie wybrany jest solidnym fundamentem pracy magisterskiej. Musi być istotny naukowo, interesujący, a także możliwy do zrealizowania;
• organizacja i plan – dobrze przygotowany harmonogram działań zagwarantuje optymalne zarządzanie czasem. Kluczowy jest podział na etapy i ustalenie terminów ich realizacji;
• przegląd literatury – pozwala na zrozumienie aktualnych teorii badań, a także sformułowanie własnych hipotez;
• wybór metodologii – dzięki odpowiednio dopasowanym metodom badawczym możemy liczyć na wiarygodność wyników;
• zbieranie danych – bazuje na ogólnie przyjętych standardach i badawczej etyce. Proces interpretacji zebranych informacji jest tak samo ważny jak przekształcenie ich w wyniki;
• dyskusja nad wynikami – przedstawienie w pracy wyników musi być logiczne i klarowne, a dyskusja musi je interpretować w kontekście przeglądu literatury;
• wnioski – powinny być jasne i precyzyjne. Muszą wynikać bezpośrednio z wyników. Będą też implikować rekomendacje w zakresie przeprowadzenia ewentualnych przyszłych badań;
• bibliografia – właściwie cytowanie źródeł jest niezbędne, aby zachować akademicką rzetelność;
• korekta i redakcja – rzetelna korekta i redakcja pozwalają na pozbycie się wszystkich błędów i jest gwarancją spójności tekstu;
• konsultacje – spotkania z promotorem są kluczowe dla trzymania się obranego kursu merytorycznego. Konsultacje to dostęp do konstruktywnego feedbacku i możliwość uniknięcia błędów;
• przygotowanie do obrony – dopięcie na ostatni guzik wszystkich kwestii technicznych dotyczących prezentacji jest tak samo ważne, jak przećwiczenie potencjalnych pytań, które mogą zadać członkowie komisji.

Porady od absolwentów

Szukając dobrych rad, które mogą pomóc w przygotowaniu się do pisania i obrony pracy magisterskiej, najlepiej sięgać do źródła, czyli do opinii absolwentów. Oto najbardziej pomocne rady:

• pisanie pracy należy rozpocząć wcześniej, dzięki czemu można zniwelować stres związany z terminami;
• wybierajmy źródła wiarygodne, a więc te sprawdzone od dekad – książki i artykuły naukowe;
• kluczem do sukcesu są regularne kontakty z promotorem. To pozwala na monitorowanie postępów i unikanie błędów;
• pisząc pracę magisterską, starajmy się sięgnąć do najgłębszych pokładów kreatywności. Pomysły powinny być przedstawione w ciekawy sposób;
• praca magisterska wymaga wyjątkowej dokładności, a więc bezwzględnie należy zadbać o korektę i redakcję;
• autor musi być otwarty na opinie, a więc również na sugestie i krytykę innych osób;
• przygotowując się do obrony, zadbajmy o staranną prezentację i dokładnie przeanalizujmy pracę. Ćwiczmy odpowiedzi na pytania, które mogą się pojawić.