Literatura przedmiotu

Czym jest literatura przedmiotu?

Literatura przedmiotu to zbiór opracowań naukowych, artykułów, książek i wielu innych materiałów naukowych, które są bezpośrednio związane z zagadnieniem poruszanym w konkretnej pracy. Dzięki literaturze przedmiotu możliwe jest poznanie, a także zaprezentowanie w pracy dotychczasowego stanu wiedzy z określonego obszaru. Dodatkowo przegląd literatury umożliwia zdefiniowanie luki badawczej, którą ma wypełnić tworzona praca naukowa.

Dzięki literaturze przedmiotu możliwe jest umieszczenie własnych badań w obszarze istniejącej już wiedzy i stworzenie wartościowego opracowania, które wniesie wartość dodaną do świata nauki.

Literatura przedmiotu a podmiotu

Literatura przedmiotu i literatura podmiotu to dwa istotne pojęcia stosowane w analizie naukowej oraz w procesie tworzenia prac pisemnych, takich jak rozprawy czy eseje. Literatura przedmiotu odnosi się do tekstów i publikacji, które stanowią bazę teoretyczną i metodologiczną dla opracowywanego tematu. Są to dzieła napisane przez innych autorów, które analizują, wyjaśniają lub opisują dany temat w sposób obiektywny i naukowy. W skład literatury przedmiotu wchodzą:

1. książki, 
2. artykuły naukowe, 
3. raporty, 
4. podręczniki i inne źródła uznane za wiarygodne. 

Z kolei literatura podmiotu dotyczy tekstów, które są bezpośrednim przedmiotem analizy w danej pracy, na przykład dzieł literackich, dokumentów źródłowych czy materiałów kulturowych. Są one „podmiotem” badania, a ich treść jest szczegółowo interpretowana lub porównywana.

Przykładem literatury podmiotu w analizie może być powieść „Lalka” Bolesława Prusa, gdy badacz skupia się na jej interpretacji. Natomiast do literatury przedmiotu w takim przypadku zaliczymy opracowania krytycznoliterackie dotyczące tej powieści, takie jak analizy historycznoliterackie, artykuły dotyczące realizmu w twórczości Prusa czy opracowania kontekstu społeczno-kulturowego epoki.

Literatura przedmiotu a bibliografia

W pewnych kwestiach literatura przedmiotu może przypominać bibliografię. Również obejmuje pozycje naukowe, z którymi autor własnych badań miał styczność w trakcie pracy. Główna różnica dotyczy jednak sposobu wykorzystania.

W ramach literatury przedmiotu możliwe jest zamieszczenie pozycji naukowych, które są spokrewnione z danym tematem, ale nie zostały bezpośrednio zacytowane w pracy naukowej. W takim przypadku powstaje spis literatury, będący pewnego rodzaju wykazem zalecanych pozycji dla czytelników zainteresowanych tematyką.

Terminy gonią i jesteś już zmęczony/a szukaniem błędów w swoim tekście?

Chcesz już mieć czas dla siebie i bez zmartwień móc w spokoju spotkać się ze znajomymi?

Skorzystaj z pomocy naszego specjalisty

Zastosowanie literatury przedmiotu

Literatura przedmiotu pełni ważne funkcje na każdym etapie tworzenia prac naukowych. Zarówno w przypadku artykułów naukowych, jak i prac dyplomowych stanowi istotną bazę, dzięki której możliwe jest prowadzenie dalszych analiz i rozważań nad konkretnymi zagadnieniami. Przedstawiamy główne cele korzystania z literatury przedmiotu.

Lepsze ustalenie kontekstu dla badań

Jeden z głównych celów wykorzystania literatury przedmiotu to ustalenie kontekstu teoretycznego dla badań. Naukowiec dzięki dokonaniu przeglądu wszystkich publikacji z danej dziedziny może zrozumieć teorie, modele i podejście badawcze, które były wykorzystywane w danym obszarze. Dzięki temu łatwiej umieścić swoje badania we właściwym kontekście akademickim.

Zdefiniowanie luki badawczej

Ważnym celem przeglądu literatury przedmiotu jest również wykrycie wszelkich luk badawczych. Odnoszą się do obszarów, które nie zostały wystarczająco zbadane lub opierają się jedynie na hipotezach. Wykrycie lub tworzy przestrzeń do wysunięcia hipotez i metod innowacyjnego podejścia do rozwiązania poszczególnych problemów naukowych.

Wyznaczenie odpowiedniej metody badawczej

Dzięki analizie literatury przedmiotu można również zdobyć informacje na temat metodologii, z których korzystano w poprzednich badaniach. Przed zrealizowaniem własnych badań można poznać podejście innych naukowców do konkretnego zagadnienia. Pomaga to w wyborze własnej metody, która pomoże w osiągnięciu bardziej precyzyjnych wyników badań.

Jak sporządzić listę literatury przedmiotu?

Przegląd literatury przedmiotu to bardzo złożony i czasochłonny proces. Wymaga sięgnięcia zarówno po najpopularniejsze źródła naukowe z danej dziedziny, jak i mniej popularne źródła. Artykuły w punktowanych czasopismach naukowych czy publikacje internetowe mają równie duże znaczenie dla rzetelności przeglądu literatury. Dlatego też przegląd literatury przedmiotu i wybranie odpowiedniej, należy podzielić na kilka etapów:

• Wybór źródeł i dokładna selekcja – w pierwszym etapie tworzenia listy literatury przedmiotu należy wybrać najważniejsze i najbardziej wiarygodne publikacje z danej dziedziny. Raporty badawcze, recenzowane artykuły naukowe czy książki tematyczne to cenne źródła wiedzy. Przy wyborze literatury należy skupiać się na aktualności, znaczeniu i jakości źródła. Najlepiej na często cytowanych opracowaniach z danej dziedziny.
• Analiza zebranej literatury – po wstępnym zebraniu publikacji można przystąpić do oceny źródeł. Szczególną uwagę należy zwrócić na ewentualne luki badawcze, błędy w zastosowanych metodach czy ograniczenia mogące wpływać na wyniki badań. Im dokładniejsza analiza i bardziej krytyczne podejście, tym większe szanse na postawienie trafnych hipotez badawczych.
• Synteza informacji – etap obejmuje połączenie wyników różnych badań w jedną całość. Wszystko po to, aby uzyskać bardziej ogólny obraz badanego zagadnienia. Dzięki temu można również wyodrębnić wspólne wnioski, które występowały w wielu pracach badawczych.
• Sporządzenie właściwej listy – zwieńczeniem wszystkich prac jest stworzenie właściwej listy literatury przedmiotu. Przejrzysta i uporządkowana stanowi punkt odniesienia do dalszych prac i rozważań nad poszczególnymi zagadnieniami.

Literatura przedmiotu – podsumowanie

Literatura przedmiotu to jeden z najważniejszych elementów każdej pracy naukowej. Jest ważnym uzupełnieniem treści i daje ogólny obraz stanu wiedzy w konkretnej dziedzinie. Wskazuje również publikacje, z których korzystał badacz i które pozwoliły wyodrębnić konkretny przedmiot rozważań naukowych. Dla czytelników natomiast spis literatury jest punktem odniesienia i pozwala na głębsze zapoznanie się z poszczególnymi zagadnieniami, których dotyczy praca naukowa.

Literatura przedmiotu – najczęściej zadawane pytania

1. Co to jest literatura przedmiotu?

   Literatura przedmiotu to zbiór publikacji naukowych, artykułów, książek i innych źródeł, które odnoszą się do tematu badawczego pracy. Stanowi podstawę teoretyczną oraz kontekst dla prowadzonych badań.

2. Jakie jest znaczenie literatury przedmiotu w pracy naukowej?

   Literatura przedmiotu pomaga zrozumieć aktualny stan wiedzy w danej dziedzinie, wskazuje luki badawcze i umożliwia autorowi osadzenie własnych badań w szerszym kontekście naukowym.

3. Jak znaleźć odpowiednią literaturę przedmiotu?

   Odpowiednie źródła można znaleźć w bibliotekach akademickich, bazach danych takich jak Google Scholar, Scopus czy PubMed, a także w katalogach online uczelni i czasopismach naukowych.

4. Jak ocenić wartość literatury przedmiotu?

   Należy zwrócić uwagę na aktualność źródeł, ich renomę (np. indeks cytowań), autorytet autora oraz wiarygodność i zgodność z tematem badań.

5. Czy literatura przedmiotu i literatura podmiotu to to samo?

   Nie. Literatura przedmiotu odnosi się do teoretycznych i badawczych opracowań tematu, podczas gdy literatura podmiotu obejmuje teksty, które są bezpośrednim obiektem analizy, np. dzieła literackie w pracy z zakresu literaturoznawstwa.

6. Jak prawidłowo cytować literaturę przedmiotu?

   Cytowanie powinno być zgodne z wybranym stylem bibliograficznym (np. APA, MLA, Chicago). W tekście umieszcza się odwołanie do źródła, a pełne dane bibliograficzne znajdują się w bibliografii.

7. Jak dużo literatury przedmiotu powinno znaleźć się w pracy?

   To zależy od rodzaju pracy i jej objętości. Praca licencjacka wymaga zwykle 15–30 źródeł, magisterska 30–50, a doktorska znacznie więcej, od 50 do nawet kilkuset.

8. Czy można korzystać z literatury w językach obcych?

   Tak, zwłaszcza w przypadku prac naukowych, gdzie korzystanie z zagranicznej literatury pozwala uwzględnić międzynarodowy dorobek w danej dziedzinie.

9. Jak zorganizować przegląd literatury przedmiotu?

   Przegląd powinien być logicznie uporządkowany, zaczynając od ogólnych informacji, przechodząc do bardziej szczegółowych zagadnień. Warto uwzględnić różne perspektywy badawcze oraz zidentyfikować luki w literaturze.

10. Jak uniknąć plagiatu podczas korzystania z literatury przedmiotu?

    Plagiatu można uniknąć, stosując poprawne cytowania i parafrazy oraz zaznaczając, które treści pochodzą z innych źródeł. Należy zawsze podawać pełne dane bibliograficzne i korzystać z narzędzi antyplagiatowych.