Artes liberales – co to?

Historia artes liberales

System edukacji nazwany artes liberales został ukształtowany w IV w. p.n.e. Pierwotnie był stosowany głównie w starożytnym Rzymie i Grecji, gdzie pozwalał zdobyć wiedzę z obszaru literatury i matematyki.

Sam termin powstał ze słowa „liber”, co oznacza „wolny”. Odnosił się w głównej mierze do ludzi, którzy byli wolni od pracy fizycznej i dzięki temu mogli w pełni poświęcić się nauce i poszerzaniu swoich horyzontów. Sztuki wolne były opisywane już przez Cycerona, który przeciwstawiał artes liberales sztukom, które nie są godne człowieka wolnego. Również Seneka objaśniał, że sztuki wyzwolone to studia, które są uprawiane dla celów innych niż zdobycie pieniędzy. Twierdził również, że artes liberales jako jedyne prowadzą jednostkę do mądrości, która zapewnia prawdziwą wolność.

Podział nauk artes liberales

W klasycznej wersji nauki dzieliły się na dwa główne działy.

• Trivium był działem obejmującym naukę gramatyki, retoryki oraz logiki. Koncentrował się na nauce logicznego myślenia i prawidłowej komunikacji.
• Quadrivium koncentrował się natomiast na naukach matematycznych i przyrodniczych. Obejmował naukę geometrii, astronomii, arytmetyki oraz muzyki, jako pochodnej matematyki. Pozwalał na lepsze zrozumienie otaczającego świata i skupiał się na przygotowaniu pod dalszy rozwój naukowy.

Nauczanie metodą artes liberales

Metodykę sztuk wyzwolonych można wykorzystać również w nauczaniu. W przeciwieństwie do obecnego podejścia skupia się na interdyscyplinarności i integracji różnych dziedzin wiedzy. Rozwija szeroki zakres kompetencji, które stanowią bazę do dalszego doskonalenia kompetencji, a przy tym są solidnym fundamentem. Główne zalety artes liberales jako metody nauczania to:

• Pozyskanie szerokiej wiedzy – zakres wiedzy przekazywanej w ramach nauk artes liberales pozwala na zdobycie szerokiego zakresu informacji. Nauczanie obejmuje nauki humanistyczne, ścisłe, społeczne oraz przyrodnicze. Głównym celem jest rozwijanie ogólnego zrozumienia świata i umiejętności wyciągania wniosków.
• Nauka krytycznego myślenia – w nauczaniu zgodnym z artes liberales duży nacisk położony jest również na umiejętność analizy oraz oceny informacji. Sposób nauki zachęca do zadawania pytań, kwestionowania poglądów, a także samodzielnych prób wysnuwania wniosków.
• Wsparcie kreatywności – otwarte podejście do nauczania i wsłuchanie się w potrzeby uczniów promuje także rozwój kreatywności. Biorący udział w zajęciach są stale zachęcani do tego, aby eksperymentować ze sztuką, muzyką i literaturą. Nacisk położony na poszukiwanie swojej własnej formy wyrazu wspiera rozwój kreatywności.
• Nauka postaw etycznych – w koncepcji artes liberales mieści się także rozwijanie świadomości etycznej i moralnej. Ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia odpowiedniego rozwoju jednostki jako indywidualnego człowieka, a także części społeczeństwa.

Terminy gonią i jesteś już zmęczony/a szukaniem błędów w swoim tekście?

Chcesz już mieć czas dla siebie i bez zmartwień móc w spokoju spotkać się ze znajomymi?

Skorzystaj z pomocy naszego specjalisty

Wykorzystanie „sztuk wyzwolonych” w obecnym świecie

Mimo upływu wielu lat od narodzin artes liberales, nauki te mają przełożenie na wiele form edukacji. Pierwotne metody nadal są wykorzystywane w pewnym zakresie w nauce na poziomie akademickim oraz niższych szczeblach. Znajdują zastosowanie także w wielu innych dziedzinach. Główne to:

• Edukacja akademicka – podejście artes liberales jest wykorzystywane zarówno przy budowie programów studiów na różnych kierunkach, jak i występuje jako osobny kierunek studiów. Pozwala studentom na zdobycie szerokiej wiedzy, nim zdecydują się na konkretną specjalizację zakończoną pisaniem pracy licencjackiej lub pracy magisterskiej.
• Szkolnictwo na niższych poziomach – częściowe wykorzystanie koncepcji artes liberales można zauważyć także na niższych szczeblach edukacji. W szkołach podstawowych i średnich programy są nastawione na rozwijanie u uczniów wielu umiejętności i krytycznego myślenia. Najlepsze programy integrują nauki matematyczne i humanistyczne, aby przekazywać maksymalnie szeroką wiedzę w efektywny sposób.
• Zarządzanie i przywództwo – zasady artes liberales znajdują zastosowanie również w obszarach zarządzania. Wspomagają rozwój umiejętności przywódczych. Najlepsi liderzy korzystający z nauk zawartych w „sztukach wyzwolonych” są lepiej przygotowani do podejmowania decyzji opartych o połączenie twardych danych oraz kwestii etycznych.

Artes liberales – podsumowanie

Bez względu na wykorzystanie artes liberales mają na celu zapewnić wszechstronny rozwój jednostki. Osoby wychowane w tradycji „sztuk wyzwolonych” wykazują się lepszym zrozumieniem świata i większą łatwością w ocenie poszczególnych zdarzeń. W efekcie artes liberales, mimo starożytnego rodowodu, jako metoda edukacyjna i filozofia kształcenia sprawdzają się nadal bardzo dobrze. Wdrożone do programów nauczania, mogą przynieść bardzo dobre efekty i skutkować poprawą współpracy z uczniami.